پرداخت حقوق ها بازنشستگان با مبلغ جدید از امروز | افزایش 30 درصدی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی

به علت آنچه که از سوی وزیر رفاه "درگیری دولت در طرح مردمی سازی یارانه‌ها" عنوان شد، سرانجام در ابتدای هفته جاری افزایش حقوق بازنشستگان به تصویب دولت رسید. ما به تفاوت حقوق بازنشستگان قرار است به زودی پرداخت شود. در ادامه آخرین اخبار حقوق بازنشستگان را بخوانید.در نیمه اول اردیبهشت ماه وزیر رفاه اعلام کرد که پیشنهاد افزایش حقوق بازنشستگان سایر سطوح درآمدی در هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی به تصویب رسیده و به هیئت دولت ارسال شود؛ هرچند وعده‌هایی از سوی مسئولان مربوط برای تصویب و اعمال افزایش حقوق‌ بازنشستگان در پایان اردیبهشت ماه داده شده بود.

حسن صادقی، رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری گفت: فرمول فعلی باعث شده است که یک سو بیمه‌پردازی‌ها بر مبنای ارقام واقعی دستمزد افراد نباشد. از سوی دیگر در سال‌های پایانی اشغال، بعضی افراد که با قانون آشنایی دارند، با کارفرمایان خود هماهنگ می‌کنند تا دستمرد بالاتری برای آن‌ها به سازمان تامین اجتماعی اعلام کنند.

دولت در لایحه برنامه هفتم توسعه ماده‌ای را گنجانده بود که بر اساس آن، محاسبه حقوق بازنشستگان به جای دستمزد دو سال پایانی اشتغال، بر مبنای دستمزد پنج سال پایانی انجام می‌شد. این ماده با اعتراضاتی مواجه شد و در نهایت کمیسیون تلفیق مجلس آن را حذف کرد. اما دغدغه‌ای که باعث شد دولت چنین تصمیمی بگیرد هنوز به قوت خود باقی است. کارشناسان معتقدند حل این دغدغه راه‌حل‌های دیگری هم دارد.

دولت در متنی که از لایحه برنامه هفتم توسعه منتشر شده مقرر کرده بود که مبنای محاسبه حقوق بازنشستگان همه صندوق‌های بازنشستگی از دو سال پایانی به پنج سال افزایش یابد. بر اساس بند ژ فصل پنجم این لایحه که به صندوق‌های بازنشستگی پرداخته است، قرار بود میزان مستمری بازنشستگی در تمامی صندوق‌ها و سازمان‌های بازنشستگی از سال اول برنامه عبارت باشد از یک سی‌ام متوسط حقوق یا دستمزد ماهیانه مشمول کسور فرد در پنج سال آخر بیمه‌پردازی، ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه، مشروط بر آن که از سی‌وپنج سی‌ام متوسط مذکور بیشتر نباشد. معادل یک‌دوم مجموع درصد افزایش ضریب سالانه حقوق یا دستمزد طی سه سال آخر تیز به حقوق یا مستمری محاسبه‌شده فوق اضافه می‌شد.

این تغییر، نگرانی‌هایی را در میان کارگران ایجاد کرد و در نهایت نمایندگان عضو کمیسیون تلفیق مجلس را به حذف آن دادند. نمایندگان این فرمول را مغایر همسان‌سازی حقوق بازنشستگان دانستند. اما دولت چرا چنین تصمیمی گرفته بود؟

تخلفات دستمزدی و آسیب به صندوق‌های بازنشستگی و کارگران

حسن صادقی، رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری فرمول فعلی را که بر مبنای دستمزد دو سال پایانی بازنشستگان قرار دارد، نادرست و زمینه‌ساز برخی تخلفات می‌داند.

او می‌گوید: فرمول فعلی باعث شده است که یک سو بیمه‌پردازی‌ها بر مبنای ارقام واقعی دستمزد افراد نباشد. از سوی دیگر در سال‌های پایانی اشغال، بعضی افراد که با قانون آشنایی دارند، با کارفرمایان خود هماهنگ می‌کنند تا دستمرد بالاتری برای آن‌ها به سازمان تامین اجتماعی اعلام کنند.

به گفته صادقی، در واقع گارگاه‌ها برای برخی بیمه‌پردازان، ۲۸ سال حداقل یا زیر حداقل حقوق رد می‌کنند، اما در دو سال آخر سقف دستمزد به نام این افراد اعلام می‌شود؛ در نتیجه رقم مستمری بازنشستگی آن‌ها بالا می‌رود. این موضوع به ضرر صندوق‌ها و صاحبان واقعی آن‌ها یعنی کارگران است.

این فعال کارگری ادامه می‌دهد: در مقابل، برخی کارگران از قانون فعلی ضرر می‌کنند. برای مثال بعضی افراد در طول دوره بیمه‌پردازی دستمزد‌هایی بالاتر از حداقل دریافت کرده‌اند، اما در دو یا چند سال پایانی به دلیل تعطیلی کارگاه خود تحت پوشش بیمه بیکاری قرار می‌گیرند و حداقل دستمزد را دریافت می‌کنند. در نتیجه محاسبه مستمری بر اساس دستمرد دو سال پایانی، به این گروه از کارگران اجحاف می‌شود.

دستمزد کل سال‌های بیمه‌پردازی مبنای محاسبه باشد

صادقی البته تاکید می‌کند که حتی اگر دستمزد پنج سال پایانی در نظر گرفته شود، چنین تخلفات و اجحاف‌هایی می‌تواند وجود داشته باشد، به همین دلیل بهتر است سازمان تامین اجتماعی کل دوران بیمه‌پردازی را در نظر بگیرد.

او توضیح می‌دهد: اگر حقوق دریافتی افراد در همه سال‌های اشتغال مبنای محاسبه قرار گیرد، احتمال اینکه مستمری آن‌ها بیشتر از حداقل دستمزد باشد، افزایش می‌یابد؛ چرا که حقوق کارگران معمولا در سال‌های متمادی روند ثابتی ندارد و صعودی است.

این فعال کارگری می‌گوید: در چنین شرایطی هم سازمان تامین اجتماعی از تخلفات ضرر نمی‌کند و هم در حق برخی کارگران که در بیشتر سال‌های اشتغال خود متوسط‌بگیر بودند، اما به دلیلی در دو سال پایانی حداقل دستمزد را دریافت کرده‌اند، اجحاف نمی‌شود.

فرمول جدید دولت به ضرر کارگران بود

علیرضا حیدری کارشناس حوزه کار و تامین اجتماعی نیز وجود چنین تخلفاتی را تایید می‌کند، اما معتقد است فرمولی که دولت در نظر داشت، حق کارگران را ضایع می‌کرد.

او در این مورد توضیح می‌دهد: در واقع با این فرمول رقم دریافتی برخی از بازنشستگان نسبت به شرایط فعلی که میانگین دو سال پایانی محاسبه می‌شود ممکن بود بسیار کمتر شود.

حیدری در همین رابطه به شاخص «نرخ جایگزینی» اشاره می‌کند و می‌گوید: این شاخص نشان می‌دهد که مستمری زمان بازنشستگی چه نسبتی از درآمد خالص دوران اشتغال را تشکیل خواهد کرد. منظور از درآمد خالص مبلغی است که فرد پس از کسر کسورات به دست می‌آورد.

او می‌افزاید: مقایسه این رقم با میزان مستمری باید انگیزه افراد برای بازنشستگی را تضمین کند. اگر فاصله آنها، معنادار باشد فرد تمایلی برای اتمام دوران اشتغال خود ندارد. برای مثال، اگر خالص درآمد فرد در دوران اشتغال پس از کسر کسورات ۸۵ درصد کل حقوق باشد، مستمری قابل قبول می‌تواند حدود ۸۰ درصد آن در نظر گرفته شود.

این کارشناس حوزه کار می‌گوید: در چنین شرایطی، وقتی افراد واقعا توانایی اشتغال نداشته باشند، انگیزه بازنشستگی و دریافت مستمری را دارند. اما در ایران این نرخ جایگزینی چندان متناسب نیست چرا که سطح درآمد دوران اشتغال بسیاری از کارگران هم برای تامین معیشت آن‌ها کفایت نمی‌کند.

حیدری تاکید می‌کند: تدوین‌کنندگان لایحه برنامه هفتم توسعه در دولت نتوانسته بودند به موضوع از زوایای گوناگون نگاه کنند و حتی شرایط اقتصادی روز جامعه را نیز در نظر نگرفته بودند. در واقع مستمری باید بتواند حداقل معیشت را برای بازنشسته تامین کند، اما این فرمول چنین موضوعی را تضمین نمی‌کرد.

جلوگیری از تخلفات به نظارت نیاز دارد

او در عین حال به وجود تخلفات در مورد دستمزد دو سال پایانی اشاره می‌کند و می‌گوید: چنین تخلفاتی در بخش دولتی ممکن نیست، اما در بخش خصوصی که تحت شمول سازمان تامین اجتماعی است، متاسفانه رخ می‌دهد.

حیدری می‌افزاید: به همین دلیل سازمان نوعی سیستم کنترلی نانوشته برای جلوگیری از چنین تخلفاتی تعریف کرده است تا جهش‌های حقوق افراد را بررسی کند. روش‌هایی نیز در همه دنیا رواج دارد که از جمله می‌توان به تمام‌شماری اشاره کرد.

محاسبه حقوق بازنشستگان؛ دستمزد ۳۰ سال همراه با شاخص به روزرسانی

این کارشناس حوزه کار در مورد روش تمام‌شماری توضیح می‌دهد: در این روش، ارقام دریافتی افراد در طول ۳۰ سال اشتغال را با شاخصی واقعی که باید تعریف شود، به روزرسانی می‌کنند. در این صورت است که امکان تخلف در حقوق دو سال آخر وجود ندارد. چرا که باید یک روند منطقی در حقوق دریافتی افراد در طول سالیان وجود داشته باشد.

او می‌گوید: در واقع اگر به طور کلی فرد در طول سالیان اشتغال خود بیشتر از حداقل دستمزد را دریافت کرده باشد، مستمری او هم به همین صورت خواهد بود. اما اگر حداقل حقوق را دریافت می‌کرده است، مستمری او نیز بر همین منوال خواهد بود.

حیدری تاکید می‌کند: این روش باید از سال‌های قبل اعمال و برای تخلفات هم نظام مجازات تعریف می‌شد. هر زمان هم چنین تصمیمی گرفته شود نباید آن را عطف به ما سبق کرد و کسانی که سالیان قبل مرتکب تخلف شدند را هم مجازات کرد.

به گفته او، در کل یکی از ایرادات لایحه دولت این است که مشخص نکرده تغییرات اعمال شده، عطف به ما سبق می‌شود یا خیر در حالی که باید شامل کسانی شود که پس از تصویب قانون وارد بازار کار می‌شوند

مرکز روابط عمومی و امور بین الملل سازمان برنامه و بودجه کشور در پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد: پرداخت ۲۵درصد مابه‌التفاوت متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران در سال جاری و همزمان با افزایش سالانه مستمری‌ها در احکام بازنشستگان اعمال شده و در عمل متناسب‌سازی بازنشستگان تامین اجتماعی به طور کامل صورت گرفته و از ابتدای سال جاری به تمام مشمولان در حال پرداخت است.

این سازمان در پاسخ به تذکر علی بابایی کارنامی، نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی، مبنی بر پرداخت ۲۵ درصد مابه‌التفاوت مستمری بازنشستگان، اعلام کرد: بر اساس بند (ب) ماده (۱۲) قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کل کشور، مقرر شده است،  سازمان تأمین‌اجتماعی مطابق قوانین مربوطه در طول اجرای قانون برنامه، حقوق بازنشستگان و مستمری‌بگیران را متناسب‌سازی نماید.

در ادامه اطلاعیه سازمان برنامه و بودجه کشور آمده است: سازمان تأمین اجتماعی در اجرای ماده قانونی فوق، طی سال‌های ۱۳۹۹ و۱۴۰۰، ۷۵ درصد متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران خود را اجرا کرده است. مبنای متناسب‌سازی، رساندن مستمری فعلی فرد به نسبت اولین مستمری به حداقل دستمزد همان سال بوده است. ۲۵درصد مابقی نیز در سال جاری و همزمان با افزایش سالانه مستمری‌ها در احکام بازنشستگان اعمال شده و در عمل متناسب‌سازی بازنشستگان تأمین اجتماعی به‌طور کامل صورت گرفته است و از ابتدای سال جاری به تمام مشمولان در حال پرداخت است.

سازمان برنامه و بودجه کشور سپس افزوده است: با وجود اقدامات انجام‌شده توسط سازمان در اعمال کامل متناسب‌سازی و پرداخت مستمری با لحاظ متناسب‌سازی‌های یادشده، با توجه به نرخ تورم موجود و افزایش هزینه‌های زندگی، بازنشستگان درخواست‌ مجدد مبنی بر افزایش مستمری ماهیانه را دارند که افزایش مجدد مستمری‌ها بدون در نظرگرفتن محاسبات بیمه‌ای و منابع مالی و مجوز قانونی، سازمان تأمین اجتماعی را با بحران‌های اساسی مواجه خواهد کرد.

این سازمان در پایان تصریح کرده است: با عنایت به توضیح یادشده، ۲۵ درصد مورد ادعای نماینده مجلس شورای اسلامی از ابتدای سال جاری اجرایی شده و در حال پرداخت است.

حقوق بازنشستگاناین در حالیست که شاهد حذف بند دیگری از لایحه بودجه در مورد «محاسبه میانگین حقوق پنج سال پایان دوره خدمت به عنوان ملاک پرداخت حقوق بازنشستگی» از برنامه هفتم بودیم تا بدین ترتیب با تصمیم کمیسیون اجتماعی مجلس، همان قانون فعلی یعنی میانگین دریافتی دو سال حقوق، ملاک دریافتی بازنشستگی باشد. دلیل نمایندگان برای این حذف نیز کاهش حقوق بازنشستگان در صورت تصویب این بند بود؛ مثلا اگر حقوق یک بازنشسته ۱۶ میلیون تومان باشد با ملاک دریافتی پنج سال آخر خدمت، حقوقش به ۱۱ میلیون و ۷۰۰ تومان کاهش می‌یابد.

برخی مواد برنامه هفتم اگر اصلاح نشود به منابع و درآمد سازمان تامین‌اجتماعی لطمه می‌زند

در بررسی و تحلیل بیشتر لایحه با مرتضی لطفی، عضو هیات‌مدیره سازمان تامین‌اجتماعی برای بررسی برخی مواد و بندهای مربوط به کارفرمایان و بیمه‌شدگان سازمان تامین‌اجتماعی و پیشنهادات دولت در این رابطه به گفت‌وگو نشستیم که در این خبر، موضوع «بازنشستگی» مورد بررسی قرار گرفته است.

لطفی در ابتدا ضمن اشاره به جمعیت بیش از ۴۶ میلیونی تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌هند، برنامه هفتم توسعه را چهارمین برش از سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور و اولین برنامه در راستای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی دانست که برای تحقق عدالت و با رویکرد مسئله محوری بر موضوعات انسانی و مهم کشور تمرکز کرده است.

به اعتقاد وی این برنامه با اتکا به اسناد بالادستی از جمله سند تحول دولت مردمی، برنامه‌های اولویت دار مشخصی را بر اساس پیشران‌های توسعه محور انتخاب و مبنای حرکت توسعه مستمر و باثبات در جامعه تنظیم و تدوین کرده است.

عضو هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی هدفگذاری برنامه هفتم توسعه را علاوه بر رشد اقتصادی، رشد در حوزه‌های اشتغال، نقدینگی، صادرات نفتی و غیر نفتی، اعتبارات تملک داراییهای سرمایه‌ای و … عنوان کرد و در عین حال گفت: با امعان نظر از مباحث پیشگفت، مواد ۱۵-۱۶-۱۷-۲۰-۶۰-۶۷-۶۹-۷۰ و …. لایحه برنامه هفتم، بر منابع و مصارف سازمان اثرگذار است و بعضاً به موضوع رفاه و تامین اجتماعی از منظرهای یک جانبه گرایی توجه شده و در برخی موارد نیز مواد مرتبط با رفاه و تامین اجتماعی با سیاستهای کلان لایحه برنامه هفتم توسعه منجمله افزایش اشتغال و رونق اقتصادی که نکته محوری برنامه فوق الذکر است، هم‌راستایی لازم را ندارد.

تغییر سن بازنشستگی نباید عطف به‌ماسبق شود

لطفی در ادامه این گفت‌وگو به تشریح اهم موضوعات قابل ذکر این برنامه مرتبط با حوزه رفاه و تامین اجتماعی پرداخت و گفت: برنامه مذکور در حوزه اجتماعی بدلیل عدم مشارکت شرکای اجتماعی در حوزه تدوین، در موارد متعددی در تعارض با خواستگاه ذی نفعان است و به طور جدی برخی مواردش به منابع سازمان بسیار لطمه می‌زند. از جمله ماده ۶۶ و ۵۰ و … ؛ مثلا آمده‌اند، سن بازنشستگی را ۳ سال اضافه و مبنای پرداخت مستمری را بر اساس ۵ سال آخر در نظر گرفته‌اند؛ هرچند خود سازمان به اصلاحات پارامتریک معتقد است اما این موارد عطف به ماسبق نباید شود چون معتقدم برخورداری از مستمری، ارتباط مستقیمی با میزان مشارکت افراد در بیمه پردازی دارد.

ریزش تعداد بیمه‌پردازان، اولین اثر افزایش سن بازنشستگی

وی با تاکید بر ورود جدی کمیسیون تلفیق و اجتماعی مجلس برای حذف این بندها گفت: اولین اتفاق تصویب این مواد، ریزش بیمه‌پردازان تامین‌اجتماعی بود چرا همه گارد گرفته بودند تا قبل از قانونی شدن لایحه و اجرای این ماده خودشان را «بازنشسته» کنند؛ این امر اولا مصارف سازمان را افزایش و دوما منابع سازمان را بدنبال بحث ریزش بیمه‌پردازی، تحت تاثیر قرار می‌داد.

عضو هیات مدیره سازمان تامین‌اجتماعی با استناد بر تبصره ۲ ماده ۶۶ لایحه برنامه هفتم که حداقل سن لازم برای بازنشستگی را یکباره با افزایشی ۳ ساله به ۵۳ سال تبدیل کرده است عنوان کرد: تجربه سایر صندوق‌های بازنشستگی جهان نشان می‌دهد اگر چه اصلاحات پارامتریک مورد تائید است اما این اصلاحات بایستی به صورتی آرام و منطقی رخ دهد تا نارضایتی اجتماعی ایجاد نشود.

در ماده ۶۷ لایحه برنامه هفتم توسعه آمده است «میزان مستمری بازنشستگی تمامی صندوق‌ها و سازمان‌های بازنشستگی از سال اول برنامه عبارت است از یک سی‌ام متوسط حقوق یا دستمزد ماهیانه مشمول کشور فرد در پنج سال آخر بیمه پرداری ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه مشروط بر آن که از سی و پنج سی‌ام متوسط مذکور بیشتر نباشد؛ همچنین معادل یک دوم جمع قدر مطلق درصد افزایش ضریب سالانه حقوق یا دستمزد طی سه سال آخر به حقوق یا مستمری محاسبه شده فوق اضافه می‌شود» لطفی در باره این ماده گفت: در این ماده اشاره‌ای به سوابق منقطع و چگونگی برخورد با آن در سالهای آخر بیمه‌پردازی نشده است. در این ماده به شکل جدیدی از محاسبه میانگین پرداخت حق بیمه دوران اشتغال برای برقراری مستمری اشاره شده است که برای منصفانه بودن پرداخت مستمری می‌توان از روش تنزیل ماهیانه پرداختی بر اساس ضریب افزایش حقوق سالیانه و اخذ میانگین ۵ سال آخر بیمه پردازی برای محاسبه برقراری مستمری استفاده کرد؛ این در حالیست که بر اساس این ماده، در صورتی که وقفه در پرداخت حق بیمه اتفاق افتاده باشد، امکان برقراری منصفانه مستمری از روش پیشنهادی امکان پذیر به نظر نمی‌رسد.

لطفی تاکید کرد که این بند نیز جزو بندهای حذف شده‌ در زمان بررسی لایحه در کمیسیون‌های تخصصی مجلس بود.

با حذف برخی بندها، بیمه‌پردازان دیگر نگران بازنشستگی نباشند

وی در پایان این بخش از گفت‌گو در پاسخ به اینکه با توجه به مواد مربوط به بازنشستگی و علی‌رغم برخی حذفیات لایحه برنامه هفتم در کمیسیون‌های مجلس، متقاضیان درخواست بازنشستگی بدهند یا منتظر تصویب نهایی برنامه و تبدیل آن به قانون باشند یا خیر؟ و سازمان چه توصیه‌ای به این دسته از متقاضیان بازنشستگی دارد؟ تاکید کرد: با حذف این بندها، متقاضیان بازنشستگی دغدغه‌ای نداشته باشند چرا که با تدبیر صورت گرفته و بررسی همه ابعاد برنامه، اعلام شد کمیسیون‌ها این موارد را اصلاح کرده و قرار است مثل گذشته شرط۵۰ سال سن و ۲ سال آخر بیمه پردازی ملاک محاسبه پرداخت مستمری بازنشستگی باشد، لذا متقاضیان نگرانی نداشته باشند چرا که نمایندگان ملت هم اهتمام ویژه‌ای برا دفاع از حقوق بیمه‌پردازان دارند.

حقوق بازنشستگانبر اساس اطلاعیه سازمان بازنشستگی کشور، حق عائله‌مندی و اولاد در این ماه همانند اسفند پرداخت شده است و مابه‌التفاوت افزایش حق اولاد و عائله‌مندی فروردین به همراه حقوق اردیبهشت به حساب بازنشستگان کشوری واریز خواهد شد.

طبق داده‌های آماری صندوق بازنشستگی کشوری، بیش از ۲ میلیون و ۶۱۰ هزار نفر با عنوان افراد بازنشسته، از کار افتاده، وراث، وظیفه ‌بگیر و افراد کسورپرداز در جدیدترین داده‌های آماری به عنوان افراد بهره‌مند از خدمات این صندوق بیمه‌ای محسوب می‌شوند.

طبق آمارهای موجود صندوق بازنشستگی کشوری، تعداد افراد بازنشسته تحت پوشش ۸۱ درصد، متوفیان ۱۸ درصد و از کارافتادگان نیز یک درصد افراد حقوق بگیر تحت پوشش صندوق بازنشستگی را تشکیل می‌دهد همچنین در بخش متوفیان با ۱۸ درصد کل افراد مشمول صندوق بازنشستگی، ۱۴ درصد را بازنشستگان متوفی و چهار درصد را شاغلان متوفی شامل می‌شوند.

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، تاکید کرد: طرح ساماندهی کارکنان دولت به مجلس بازگشته و شورای نگهبان ایراداتی را به آن وارد کرده است، تلاش خواهیم کرد به زودی ایرادات شورا را برطرف کنیم.

مهدی عیسی زاده در تذکری شفاهی در جریان جلسه علنی امروز مجلس، خطاب به سازمان سنجش، دانشگاه فرهنگیان، وزارت علوم و وزارت بهداشت گفت: انتظار می رود جوانانی که در کنکور شرکت کردند و قبول شدند را پذیرش کنید و اینقدر به آنها و خانواده آنان استرس وارد نکنید.

وی در ادامه اظهار کرد: همسان سازی و متناسب سازی حقوق بازنشستگان باید انجام شود و معوقات صندوق ها نیز پرداخت شود. متاسفانه هنوز معوقات صندوق های تامین اجتماعی پرداخت نشده است. درخصوص طرح ساماندهی کارکنان دولت که پس از تصویب مجلس، به شورای نگهبان ارسال شده، این شورا ایراداتی را به آن وارد کرده است، تلاش خواهیم کرد به زودی ایرادات شورا را برطرف کنیم و سیاست های مغایر با نظام را در آن برطرف شود تا نتیجه بخش شود.